کلید محافظ جان

کلید محافظ جان: به کلیدهایی که پس از تشخیص نشت جریان در مدار، آن را به سرعت و در کسری از ثانیه قطع کرده و مانع از بروز صدمات جبران پذیر و جبران ناپذیر ناشی ازنشت جریان می‌شود، کلید محافظ جان گفته می‌شود. با انتخاب و چیدمان صحیح اجزای سیستم حفاظتی و استفاده از کلیدهای محافظ جان می‌توان از وقوع حوادث برق گرفتگی و آتش سوزی جلوگیری کرد.

عملکرد کلید محافظ جان:

کلید محافظ جان جریان فاز و نول (جریان رفت و برگشت) مدار را مقایسه کرده و در صورتی که این دو مقدار باهم متفاوت باشند،(نشت جریان وجود داشته باشد) سریعا مدار را قطع می‌کند. لازم به ذکر است در مدارهای تک فاز جریان رفت و برگشت باید برابر باشد و اختلاف جریان فاز و نول ناشی از نشت جریان بر اثر اتصال هادی فاز با زمین اتفاق خواهد افتاد که جریان بجای عبور از سیم نول ، از طریق زمین به منبع باز می‌گردد . همچنین جریان نشتی می‌تواند از راه بدن شخصی که با زمین در تماس است و تصادفاً دست یا قسمتی از بدنش  با قسمت برق دار مدار تماس پیدا کرده است نیز بوجود آید .

انواع کلید های محافظ جان :

کلید های محافظ جان بر اساس کاربرد خود به چند دسته تقسیم می‌شوند

• کلید محافظ جان تیپ AC : تشخیص جریان های نشتی  متناوب AC
• کلید محافظ جان تیپ A : تشخیص جریان نشتی با شکل موج متناوب AC و مستقیم DC پالسی
• کلید محافظ جان تیپB: تشخیص جریان نشتی با شکل موج متناوبAC و مستقیمDC پالسی تا فرکانس ۱ مگاهرتز و مستقیمDC

مشخصات کلیدهای حفاظت از خطر برق گرفتگی  :

• دمای کاری کلیدها جهت قطع جریان نشتی متناوب از ۲۵- تا۴۰- درجه‌سیلسیوس و با قدرت اتصال کوتاه ۶تا۲۵ کیلو‌آمپر می‌باشد .
• جهت حفاظت کـلـیـدهـا و مـدارمصرفی در مـقـابـل اتصال کوتاه و اضافه بار بایستی فیوز پشتیبان با توجه به جریان نامی کلید و مشخصات ارائه شده در کاتالوگ نصب گردد .
• کلیدها با جریان نامی ۱۲۵-۱۶ آمپر تولید می شوند .
• کلیدها جهت استفاده مشترکین خـانـگی بـه صورت دو پـل ( فـاز + نـول ) و مشترکین سه فـاز ( صنعتی ) به صورت چهار پل ، که می تواند همراه با نول و یا بدون نول ( در سیستم های سه سیمه ) بکار رود .
• میزان جریان قطع خودکار کلیدها از ۱۰ میلی آمپر تا ۵/۱ آمپر، و مدت زمان قطع حداکثر ۲۰۰ MS است .
• اساس کار کلیدهای حفاظت از خطر برق گرفتگی ، مقایسه جریان ورودی با جریان خروجی کلید می باشد به طوری که اگر جریان نشتی در مداری که کلید در آن واقع شده است بیشتر از حساسیت کلید باشد کلید عمل کرده و جریان ورودی و در نتیجه مدار را قطع می نماید .
• یکی از عوامل اصلی در بروز خسارات مالی و جانی ، صدمات و تلفات انسانی به ویژه در منازل مسی ، مراکز اداری ، تجاری و مجتمع های صنعتی عدم رعایت مسائل ایمنی در استفاده از انرژی برق میباشد .

محدودیت کلید  RCCB :

کلید های محافظ جان به طور استاندارد برای عملکرد بر روی تجهیزات موجی شکل نرمال طراحی شده اند

به‌همین دلیل نمی‌توانند عملکرد تجهیزاتی که اشکال موجی استاندارد ندارند و توسط بارها بوجود آمده اند را پوشش دهند.

رایج‌ترین اشکال موج، نیم موج اصلاح شده است که گاهی اوقات توسط دستگاه های کنترل سرعت ، نیمه هدایت کننده، کامپیوتر ها و حتی کاهنده ی نور منتقل می‌شوند.

• کلیدهای محافظ جان تعدیل شده‌ی ویژه‌ای که برروی مولد نرمالac و پالس زنdc کار می‌کنند نیز در دسترس هستند.

• کلیدهای محافظ جان برای حفاظت از  اضافه بارهای حاصل از جریان جاری توصیه نمی‌شوند .

• کلیدهای محافظ جان اختلاف جریان را در جریان های  فاز و نول ، تشخیص می‌دهند.

• اضافه بارهای جریان جاری ، با وجود بزرگ بودن، توسط کلید های محافظ قابل تشخیص نیستند.

• اگر یک جرقه بزرگ در سیم نول رخ دهد( یک مدار کوتاه، یا یک بار اضافه)،جریان  قطع نخواهد شد، درعمل، کلید  مینیاتوری اصلی یا فیوز قطع میشود، بنابراین بعید است که منجر به فاجعه شود؛ اما ممکن است ناخوشایند باشد.
• جایگزین کردن کلید  مینیاتوری با کلید ترکیبی RCBOبطور کلی باعث افزایش امنیت می‌شود.

آسیب های ناشی  از قطع کلید محافظ جان:

تغییرات ناگهانی در بارالکتریکی می تواند جرقه های کوچک و جزئی، بویژه در لوازم خانگی قدیمی ایجاد کند.  کلید محافظ جان ها از حساسیت بالایی برخوردار بوده و سریع عمل می کنند، ممکن است هنگامی که موتور یک فریزر قدیمی نوسان کند ، جریان را قطع و آن را خاموش کند. برخی تجهیزات متاسفانه  جریان های نشتی دارند بدین معنا که جریان متداوم کوچکی از برق دراتصال به زمین ایجاد میکنند. بطور گسترده ای گزارش شده است که  برخی از انواع تجهیزات کامپیوتری و تلوزیون های بزرگ باعث ایجاد مشکلاتی شده اند.

• کلیدمحافظ جان از برق گرفتگی‌هایی که به‌سبب بستن سیم های ورودی و خروجی بطور اشتباه ایجاد میشود، جلوگیری نخواهدکرد.
• کلیدمحافظ جان از جرقه های سیم های نول و فاز نیز محافظت نمیکند.
• بنابراین اگر هدایت کننده های سیمهای نول و فاز را لمس کنید، ممکن است یک برق گرفتگی  را حس کنید‌.

منبع: کلید

محافظ جان عماد الکتریک